Nötrinolar, parçacık fiziğinin Standart Modeli tarafından açıklanan küçük ve nötr yüklü parçacıklardır. Evrende en bol bulunan parçacıklardan bazıları oldukları tahmin edilse de, diğer maddelerle etkileşime girme olasılıkları düşük olduğundan, onları gözlemlemek şimdiye kadar mümkün olmamıştı. Bu parçacıkları tespit etmek için fizikçiler bilinen nötrino kaynaklarını incelemek üzere dedektörler ve gelişmiş ekipmanlar kullandılar. Sonuç olarak ise Güneş, kozmik ışınlar, süpernovalar ve diğer kozmik nesnelerin yanı sıra parçacık hızlandırıcıları ve nükleer reaktörlerden kaynaklanan nötrinolar başarıyla gözlemlendi.
Nötrinolar ilk defa gözlemlendi
Bu başarı CERN’in İsviçre’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda (LHC) bulunan nötrino detektörleri kullanılarak iki farklı araştırma grubu tarafından elde edildi: FASER (Forward Search Experiment) ve SND (Scattering and Neutrino Detector).
Işık ve zayıf etkileşen parçacıkları gözlemleme amacıyla kurulan büyük bir araştırma grubu olan FASER, LHC’deki nötrinoları gözlemleyen ilk araştırma grubu oldu. FASER’dan Lee Feng yaptığı açıklamada, “Parçacık çarpıştırıcıları 50 yılı aşkın bir süredir varlar ve nötrinolar dışında bilinen her parçacığı tespit ettiler. Son çalışmalarımızın bir parçası olarak, ilk kez bir parçacık çarpıştırıcısında üretilen nötrinoları tespit etmek üzere yola çıkmıştık.” ifadelerini kullandı. Feng ve FASER ortaklığı tarafından tespit edilen nötrinolar, laboratuvar ortamında şimdiye kadar kaydedilen en yüksek enerjiye sahipler. Bu nedenle nötrinoların özelliklerinin yanı sıra çalışma, diğer zor parçacıkların araştırılmasının da önünü açabilir. FASER ve SND@LHC ortak çalışmaları, devam etmekte olan deneysel parçacık fiziği araştırmalarına önemli ölçüde katkıda bulunarak bu alanda daha ileri atılımların yapılabileceğine işaret ediyor. Artık LHC’de nötrinoların varlığı doğrulandığına göre, bu iki deney veri toplamaya devam edecek ve potansiyel olarak daha anlamlı gözlemlere elde edecekler.