Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından enerji sorunu ve aktarım sistemlerindeki sorunlar özellikle Avrupa ülkelerini yeni enerji yolları ve yöntemlerine doğru arayışa geçirdi.
Türkiye de bu süreçte doğalgaz ve petrol aramalarına hız vererek, yenilenebilir enerji yatırımlarını artırdı.
Savaşın ilk yılında elektrik piyasalarının kazananı “yenilenebilir enerji” oldu
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’da başlattığı savaşla derinleşen enerji krizinde, ülkeler arz güvenliğini sağlamak için yenilenebilir enerjiye yöneldi.
Yenilenebilir enerjide gelecek 5 yıl için hedefler artırıldı
Geçen yıl Avrupa’da rüzgar ve güneşin elektrik üretimindeki payı ilk kez gazı geride bırakırken, yenilenebilir enerji kapasitesinde gelecek 5 yıl için son 20 yıldaki kurulu güç artışı kadar büyüme planlandı.
Savaşlar enerji fiyatlarını artırmıştı
Rusya’nın Ukrayna’da 24 Şubat 2022’de başlattığı savaş sonrası Batılı ülkelerin yaptırımlarına karşılık gaz arzını daha fazla azaltmasıyla fiyatlar rekor seviyeye çıktı.
Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Birliği (ENTSO-E) verilerine göre, AB elektrik piyasalarında en yüksek fiyat Haziran 2021’de bir megavatsaat için ortalama 78 euro, en düşük fiyat ise 45,8 euro seviyesindeydi.
Avrupa elektrik piyasalarında fiyatlar yüzde 157 arttı
Doğalgaz fiyatlarındaki yükselişe paralel olarak sürekli artan elektrik fiyatları, Şubat 2022’de bir megavatsaat için ortalama 211,7 euroya çıktıktan sonra, Ağustos 2022’de 543,5 euroyla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Böylece savaşın ilk 6 ayında Avrupa elektrik piyasalarında fiyatlar yaklaşık yüzde 157 yükseldi.
Bu tarihten sonra ise gaz fiyatlarındaki düşüşle birlikte elektrik fiyatları da geri çekilmeye başladı. Ocak 2023’te AB’de en yüksek elektrik fiyatı bir megavatsaat için ortalama 191 euro, en düşük 69,5 euro olurken, fiyatlar savaş öncesi döneme göre hala oldukça yüksek bir seviyede bulunuyor.
kömür santrallerini hazır tutuldu
Almanya, Avusturya, Danimarka gibi ülkeler iklim değişikliğiyle mücadele hedefleri kapsamında kömür santrallerini kapatma taahhütlerini askıya alırken, elektrik kesintileri yaşanmaması için birçok ülke bu kömür santrallerini kullanıma hazır tuttu.
Londra merkezli düşünce kuruluşu Ember’in Avrupa Elektrik Görünümü 2023 raporuna göre, kömürün elektrik üretimindeki payı geçen yıl 2021’e göre yüzde 1,5 artışla yüzde 16 oldu.
Avrupa’da rüzgar ve güneşin elektrik üretimindeki payı doğalgazı geride bıraktı
Avrupa’da rüzgar ve güneşin elektrik üretimindeki payı ilk kez 2022’de doğalgazı geride bıraktı ve yüzde 22,3 olarak hesaplandı. Söz konusu kaynakların AB elektrik üretimindeki payı 2021’de yüzde 19,1 seviyesindeydi. Böylece, geçen yıl AB’nin elektrik üretiminde payı en fazla artan kaynaklar rüzgar ve güneş enerjisi oldu.
Bu dönemde AB elektrik üretiminin yüzde 22’sini nükleer, yüzde 20’sini gaz, yüzde 10’unu hidroelektrik, kalan kısmını ise biyokütle ve diğer kaynaklar karşıladı.